AGION subsidieert scholenbouw en deelt expertise

Breed ondersteunende entiteit

AGION, opgericht bij decreet van 7 mei 2004, is één van de entiteiten die samen de Vlaamse onderwijsadministratie vormen. Het is de rechtsopvolger van de vroegere Dienst voor Infrastructuurwerken van het Gesubsidieerd Onderwijs die sedert 1 oktober 1989 bevoegd was voor het toekennen van subsidies voor infrastructuurwerken.

In de loop der tijd is onze dienstverlening fel gegroeid en veranderd. We zijn geëvolueerd van een louter subsidiërend agentschap naar een breed ondersteunende entiteit met een hele waaier aan subsidie- en financieringsmogelijkheden.

Om onze taken te kunnen uitvoeren kunnen wij rekenen op een jaarlijks budget in de Vlaamse begroting. In de afgelopen legislatuur werd er maar liefst 3 miljard euro uitgetrokken voor scholenbouw, nog eens 500 miljoen méér dan in de regeerperiode daarvoor.

DBFM

Het subsidiëren van bouwprojecten voor het niet-hoger onderwijs blijft één van onze kerntaken. Via verschillende subsidieprocedures kunnen scholen, onderwijsinternaten en CLB’s hun bouwdromen realiseren. We bieden hiervoor 60 ofwel 70% subsidies naargelang het onderwijsniveau. De aard en de kostprijs van het bouwproject bepalen welke procedure de school moet volgen: van een standaardprocedure voor grote nieuwbouw over een verkorte procedure voor sanitaire installaties of een specifieke procedure energie tot de huur van modulaire units om dringend in extra capaciteit te voorzien.

De totale omvang van het onderwijsgebouwenpark wordt geschat op ruim 19 miljoen m². In de afgelopen jaren is dat enorme patrimonium al grondig vernieuwd en gerenoveerd.

Maar toch blijven de noden in schoolinfrastructuur groot. Dankzij de Vlaamse Regering is sedert 2006 een inhaalbeweging opgezet via alternatieve financiering, beter bekend onder de naam DBFM. De Vlaamse overheid ging in zee met een private partner. Dit leidde tot het publiek-private investeringsprogramma ‘Scholen voor morgen’ dat het ontwerp (Design), de bouw (Build), de financiering (Finance) en het onderhoud (Maintain) van een 200-tal scholen in Vlaanderen en Brussel omvat.

Het DBFM-verhaal bleek na evaluatie een succes en resulteerde in een nieuwe samenwerking met de private sector om scholen te bouwen via een projectspecifiek DBFM-programma. Scholen zijn rechtstreeks betrokken en zijn zelf verantwoordelijk voor de aanbestedingsprocedure die moet leiden tot de aanduiding van een privaat consortium. Dit programma omvat 39 projecten verspreid over 13 clusters, die bestaan uit één tot zeven scholenbouwprojecten. De komende jaren zal voor circa 550 miljoen euro worden geïnvesteerd in deze nieuwe scholen. In de zomer van 2024 is het eerste project binnen dit programma volledig afgerond.

Scholen van Vlaanderen

Ondertussen is het startschot gegeven voor een derde DBFM-verhaal: Scholen van Vlaanderen. Het nieuwe programma beoogt een investering van zo’n 1 miljard euro en is verspreid over drie programma’s. Tot nu toe zijn al 65 projecten geselecteerd.

De uitdagingen in scholenbouw zijn divers. De ruimte in Vlaanderen en Brussel is beperkt. Ook daarom moet schoolinfrastructuur na de schooluren nog meer toegankelijk zijn voor de lokale gemeenschap. Als bijvoorbeeld sportclubs, jeugdbewegingen of buurtinitiatieven na 16.00 uur, in het weekend of tijdens een vakantie vlotter toegang krijgen tot de gebouwen, dan is een school altijd het kloppend hart van de lokale gemeenschap. Om dit te realiseren is sinds het voorjaar 2024 een nieuw decreet Open Scholen van kracht. Onderwijsinstellingen die bij AGION subsidies aanvragen voor aankoop, nieuwbouw of grote renovaties stellen hun infrastructuur open voor derden. Bestaande scholen konden in drie opeenvolgende jaren dan weer een projectvoorstel indienen voor het naschools openstellen van schoolinfrastructuur en via een financiële injectie werk maken van een betere toegankelijkheid, meer gebruiksvriendelijkheid of een aanpassing van de buiten(speel)ruimtes.

Om de energie- en klimaatdoelstellingen te kunnen realiseren ligt een grote uitdaging in de energetische renovatie van de schoolinfrastructuur. AGION ondersteunt scholen om te investeren in energie-efficiëntie én hernieuwbare energie via renteloze energieleningen tot 1 miljoen euro. Scholen kunnen nadien fors besparen op hun energiefactuur.

Scholen die kampen met capaciteitsproblemen konden de afgelopen jaren via huursubsidies extra plaatsen in de klas realiseren.

Sensibiliseren

Naast het financieel ondersteunen van de scholen willen we scholen ook sensibiliseren. We bouwen onze kennis op over goede scholenbouwpraktijk en adviseren de schoolbesturen bij de realisatie van een scholenbouwproject en dit over de vele thema’s die ermee gepaard gaan.

Al onze taken kaderen in de uitvoering van het Masterplan Scholenbouw van de Vlaamse minister van Onderwijs. Dergelijk plan brengt zeer duidelijk in kaart wat de doelstellingen en acties zijn en op welke manier we als infrastructuuragentschap kunnen bijdragen aan de vernieuwing van het schoolpatrimonium.

De Vlaamse scholen maken nu en in de toekomst een belangrijk deel uit van het straatbeeld én van het collectief bewustzijn. AGION blijft dienstbaar om ons onderwijspatrimonium in ere te houden.

Peggy De Tollenaere
Woordvoerder
Directeur stafdienst en afdeling Kennis & Advisering AGION