Wie een blik werpt op de historische beelden van het scholencomplex, voelt niet alleen nostalgie, respect en bewondering, maar ook een zekere afkeer. Door haar grootse opzet was de langgerekte school niet alleen ontzagwekkend maar ook intimiderend. “Vandaag denkt men anders over onderwijs en de bijbehorende ruimten dan 100 jaar geleden”, stelt Korteknie Stuhlmacher Architecten. “Een eigentijdse school moet een inspirerende leer- en leefomgeving zijn die zich met een open gezicht naar de omgeving presenteert, en geen ommuurde vesting. Toch had de strenge school tijdloze, ruimtelijke en architecturale kwaliteiten die haar geschikt maakten voor een zinvolle transformatie.”
De school werd verbouwd om ruimte te creëren voor 500 leerlingen: 8 klasgroepen van 25 kleuters en 12 klasgroepen van 25 lagere-schoolleerlingen. “Het ontwerp van Korteknie Stuhlmacher architecten maakt een duidelijk onderscheid tussen de kleuterschool en de lagere school”, stelde AG Vespa voor aanvang van de werken. Het ontwerp van Korteknie Stuhlmacher Architecten won in 2018 de 1e prijs van de wedstrijdpool van de Stad Antwerpen. De werken namen een aanvang in 2021, de ingebruikname na oplevering vond plaats eind november 2024. Edison is vandaag een school die recht doet aan haar verleden en tegelijk veel beter dan voorheen overeenkomt met huidige onderwijsopvattingen.
Het plan van de architecten maakte een duidelijk onderscheid tussen kleuterschool en lagere school. De lagere school is gevestigd in de bestaande school, die volledig werd gerenoveerd. Extra ruimtes zoals de refter zijn opgenomen in een grote, T-vormige uitbreiding van de bestaande schoolpleinen.
“We startten met de zorgvuldige restauratie en gedeeltelijke reconstructie van de oorspronkelijke typologische opzet van de bestaande school waarbij de nadruk lag op het herstel van de sequentie van buitenruimten”, geeft Korteknie Stuhlmacher Architecten aan. “Hierbij werden ook de oorspronkelijke, markante dakvorm van de noordelijke conciërgewoning en de oorspronkelijk doorgaande schoolmuur over een groot deel van de Onderwijzersstraat hersteld.”
De grootste uitbreiding is de toevoeging van een refter die als groot en licht paviljoen de voormalige jongens- en meisjesschool met elkaar verbindt. De refter is met twee gelijkwaardige tuingevels en ver uitkragende luifels op beide tuinen georiënteerd. De nieuwbouwvleugels vormen een lichtvoetige omheining van de speelpleinen en bepalen daarmee het nieuwe open karakter van de binnen- en buitenruimten. De architectuur is complementair aan de monumentwaardige bakstenen architectuur van de oudbouw. In plaats van het begrenzen van ruimten lijken bij deze architectuur binnen- en buitenruimten in elkaar over te gaan.
De voormalige achterkant van het gebouw werd volledig getransformeerd. Een voorzetgevel op ca 2 m afstand van de bestaande gevel veranderde de gang in een veelzijdige leer- en leefzone. De uitbreiding biedt plaats aan een nieuwe, lichte circulatiezone. Hierdoor kon de bestaande gang zelf worden heringericht en veranderd in een reeks intieme leernissen. Deze staan in open verbinding met zowel klassen als gang en kunnen tevens makkelijk worden afgesloten. De ruimten vormen een belangrijke aanvulling op de gerestaureerde klaslokalen en transformeren het geheel tot een eigentijdse 'learning street'.
De kleuterschool werd als opzichzelfstaand volume in een L-vormige uitbreiding tegen het hoofdgebouw geschoven aan de oostkant op de voormalige publieke parkeerzone aan de Jozef Cardijnstraat. Door de specifieke opzet en materialisatie werd een eigen identiteit binnen het grotere ensemble gecreëerd. Ook deze nieuwe toevoeging heeft een licht en open karakter. De nadruk bij de nieuwbouw ligt op huiselijkheid en beleving vanuit een kindvriendelijk, laag perspectief met hellende daken en een zachte vormentaal. De architectuur is volledig afgestemd op de ‘bewoning’ door zeer jonge kinderen. In de kleuterschool vormen telkens twee klassen een unit. De units zijn allen gelegen aan een multifunctionele, brede gang- en verblijfszone die zowel als refter en informele werk- en speelruimte kan worden gebruikt. Op de verdieping zorgen twee grote dakkapellen voor licht, uitzicht en intieme hoekjes, op het gelijkvloers staat de ‘learning street’ in open verbinding met de speeltuin.
Foto’s © Korteknie Stuhlmacher Architecten
