WBE organiseert het onderwijs in 500 instellingen verspreid over de hele de Franse Gemeenschap, die samen 2.200 gebouwen en 3.200.000 m² vertegenwoordigen.

Wanneer is Wallonie-Bruxelles Enseignement opgericht, door wie en met welk doel?

WBE is een autonome openbare instelling van de Fédération Wallonie-Bruxelles (FWB), opgericht bij bijzonder decreet in 2019, die de rol van organiserende overheid op zich neemt voor alle scholen die voordien afhankelijk waren van de Fédération Wallonie-Bruxelles (de Franse Gemeenschap). WBE is een onderwijsorganisator in de FWB en maakt deel uit van het officiële netwerk, zoals GO! in Vlaanderen.

Concreet zijn we verantwoordelijk voor het organiseren van onderwijs in 500 instellingen in de hele Fédération Wallonie-Bruxelles, waar 200.000 leerlingen les volgen, van de kleuterschool tot het hoger onderwijs en de volwasseneneducatie. Tot onze instellingen behoren ook internaten, psycho-medisch-sociale centra (CPMS), enz.

WBE zorgt ervoor dat al haar leerlingen, studenten of cursisten een neutrale en kwaliteitsvolle opleiding krijgen. Wat de gebouwen betreft, beheert WBE 2.200 gebouwen en 3.200.000 m² aan bebouwde oppervlakte. Helaas zijn onze schoolgebouwen relatief vervallen - een aantal van onze gebouwen zijn vrij oud - en ongeveer 35% van ons bestand is prefab, waaronder RTG's (genoemd naar de initialen van de achternamen van de drie architecten-ontwerpers Reubsaets, Thibaut en Gilles): snelbouwpaviljoenen die in de jaren 1960 werden neergezet om te voldoen aan de behoeften van het toenmalige onderwijs in België. Het onderwijspact ten tijde van de babyboom betekende dat er veel nieuwe scholen moesten gebouwd worden. Deze gebouwen, die we nog steeds overal in België aantreffen, hebben vaak grotere volumes en twee gevels van zandstenen blokken verbonden door erkers. Ze zijn bedekt met een Eternit dak.

Wat is het huidige organigram van WBE?

WBE is een autonoom overheidsorgaan met als toezichthoudende minister mevrouw Jacqueline Galant (MR). We hebben een directiecomité (Le Codir) dat bestaat uit de algemeen directeurs en de algemeen beheerder: ikzelf (Algemeen Beheerder a.i. van WBE en Algemeen Directeur van Gebouwen en Logistiek (DGBL)), Marie-Agnès Boxus (Algemeen Directeur voor Beheer en Pedagogische Zaken (DGPAP)), Olivier Soumeryn-Schmit (Algemeen Directeur van de Organisatie en Financiën (DGOF)), Philippe Lesne (Algemeen Directeur van Strategie en Innovatie (DGSI)) en Manuel Dony (Algemeen Directeur van het Onderwijspersoneel (DGPE)). De raad komt elke 15 dagen bijeen en heeft als hoofddoel de uitvoering van het beheerscontract te coördineren en de besluiten van de WBE-Raad uit te voeren.

De Raad van Bestuur van de WBE bestaat uit 16 bestuurders die voor de duur van de legislatuur verkozen worden door het Parlement van de Franse Gemeenschap. De raad van WBE bestaat uit Françoise Colinia (voorzitter), Baudouin Meunier (ondervoorzitter), Nicolas Fragneau (bestuurder zetelend in de raad), Jean Leblon (regeringscommissaris), Daphnée Marc (regeringscommissaris) en ikzelf (gedelegeerd bestuurder a.i.). De andere bestuurders van WBE zijn Rim Ben Achour, Christian Behrendt, Françoise Colinia, Christiane Cornet, Christian Dupont, Mathias El Berhoumi, Marc Evrard, Nicolas Fragneau, Jean-Pierre Kerckhofs, Baudouin Meunier, Joëlle Milquet, Vanessa Moray, Martine Pavot, Marie-Dominique Simonet, Bruno Stas en Sébastien Van Bellegem.

Hoeveel mensen werken er bij WBE?

De centrale diensten van Wallonie-Bruxelles Enseignement, gevestigd aan de Kruidtuinlaan 20/22, 1000 Brussel, stellen ongeveer 600 mensen te werk, waarvan 300 hier in het Stadscentrum in Brussel. Er zijn ook filialen voor elke provincie en onderwijszones met een pedagogische verdeling.

Ontvangt Wallonie-Bruxelles Enseignement subsidies van de regering van de Federatie Wallonië-Brussel?

WBE ontvangt een werkingssubsidie.

Wat zijn de grootste knelpunten en problemen voor WBE in het verleden en vandaag? In Vlaanderen bijvoorbeeld is er een lerarentekort in het secundair onderwijs en daalt het leerniveau van de leerlingen.

We hebben vrij gemeenschappelijke problemen: een lerarentekort en de implementatie van een hele reeks onderwijshervormingen in de Franse Gemeenschap.

Wat de schoolgebouwen betreft, zijn er twee plannen: het Europees Herstel- en Veerkrachtplan (PRR) en, recenter en nog steeds aan de gang, het PIE (Plan d'Investissement Exceptionnel), een groot investeringsplan voor schoolgebouwen gelanceerd door de regering van de Federatie Wallonië-Brussel, dat 1 miljard euro aan uitzonderlijke subsidies wil mobiliseren. Dit uitzonderlijke plan richt zich tot alle organiserende overheden, alle netwerken, alle types en alle niveaus samen.

Om dit uitzonderlijk plan uit te voeren, keurde het Parlement op 27 april 2023 het decreet goed betreffende het uitzonderlijk investeringsplan voor schoolgebouwen. Dit decreet voorziet in de lancering van vier projectoproepen voor alle schoolgebouwen, waarbij de 1 miljard euro in vier golven wordt verdeeld:

• In juni 2023: een projectoproep voor alle onderwijstypes en -niveaus, met uitzondering van het hoger onderwijs (300 miljoen euro);
• in het najaar: een oproep voor hoger onderwijs en hogere sociale promotie (200 miljoen euro)
• in maart 2024: een oproep tot het indienen van voorstellen voor alle onderwijstypes en -niveaus, met uitzondering van het hoger onderwijs (200 miljoen euro);
• Er is ook een vierde oproep gepland.

Het PIE is een project van de regering van de Federatie Wallonië-Brussel. De aanvragen worden bij decreet vastgelegd. Wat golf 1 betreft, is de lijst met geselecteerde projecten gevalideerd; wat golf 2 betreft, worden de aanvragen momenteel gevalideerd. Een derde fase, vergelijkbaar met de eerste, is nog niet gevalideerd. Een vierde golf is gepland, maar nog niet gelanceerd. WBE heeft aanvragen ingediend voor de verschillende oproepen.

Andere belangrijke aandachtsgebieden voor schoolgebouwen zijn energiebesparing en circulariteit.

Hier volgen enkele voorbeelden van projecten die momenteel worden uitgevoerd en waarin deze belangrijke kwesties zijn opgenomen. Ten eerste heeft het nieuwe gebouw van het Athénée Royal d'Oudergem (ARA) La Brise in Watermaal-Bosvoorde, een project van R²D² Architecture in het kader van de PRR, dat het Q-ZEN (Quasiment Zéro Energie) -20 label heeft, wat het hoogste niveau is. Dit nieuwe complex met 450 plaatsen, een refter, een agora, laboratoria, groenvoorziening en PMR-toegang (voor personen met beperkte mobiliteit) zou in de lente opgeleverd moeten worden.

De school Le Trèfle in Templeuve (Doornik) heeft veel nadruk gelegd op functionaliteit, met een modulair ontwerp. Er zijn atriums gecreëerd met verschillende indelingen en er is een synergie tussen de architectuur en het lesmateriaal. Kassen zijn geïntegreerd in het gebouw, zodat studenten in de tuinbouwopleiding planten kunnen verzorgen.

Voor INSAS (Institut National Supérieur des Arts du Spectacle et des Techniques de Diffusion de la Fédération Wallonie-Bruxelles), dat een zeer specifiek programma heeft, hebben we een kantoorgebouw aan de Avenue de la Couronne in Elsene omgebouwd tot een onderwijsruimte, waarin ook ruimtes zijn opgenomen voor voorstellingen, met name dans. Het project nam de vorm aan van een 'Design & Build'-project. Deze formule leende zich hier uitstekend voor.

Het nieuwe Athénée Royal d'Angleur (Luik), dat zijn deuren zal openen aan het begin van het academiejaar 2025, tegenover het Parc de Péralta, is een veelzijdig en veelomvattend project. Het vormt een geïntegreerd model dat systematisch een link legt tussen het onderwijs en het gebouw. Het gaat om de renovatie van het oude gebouw; deze heropening is een evenement op zich, aangezien het zelden voorkomt dat er een nieuwe school wordt geopend. De architecturale ingrepen houden rekening met de educatieve behoeften door ontmoetingsplaatsen te creëren, plaatsen waar leerlingen ideeën kunnen uitwisselen, laboratoria, enz.

Op deze plek stond eerst een schoolgebouw, toen lokalen en nu een nieuw schoolgebouw. Vanaf augustus 2025 zal de onderwijsinstelling vijf klassen van het 1e jaar secundair onderwijs verwelkomen en vervolgens elk nieuw schooljaar een nieuw cohort 1e jaars leerlingen, met als doel uiteindelijk ongeveer 650 leerlingen te tellen van het eerste tot het laatste jaar

Het Athénée Royal de Ganshoren opent eind 2025 een nieuw gebouw met een capaciteit van ongeveer 600 leerlingen. Het passieve gebouw zal beschikken over een sporthal, refter, agora, laboratoria en PRM-toegang.

We moeten ook het nieuwe internaat van Moeskroen vermelden.

Hier zijn een paar voorbeelden van de vele projecten die zijn uitgevoerd door de afdeling schoolgebouwen van WBE.

Probeert u bepaalde accenten te leggen in uw beleid? Waar hecht u over het algemeen het meeste belang aan in uw benadering van onderwijs?

In veel projecten hanteren we een holistische benadering: we besteden aandacht aan inclusiviteit, duurzaamheid en de levenscyclus van gebouwen.